به گزارش «قاصدنیوز» به نقل از فارس خراسان رضوی، قاسم تقی‌زاده خامسی، یکم شهریورماه در نخستین نشست علنی اعضای شورای اسلامی شهر مشهد به صورت رسمی به عنوان پنجمین سکاندار پایتخت معنوی ایران انتخاب شد. وی سه روز بعد، طی نشستی با اصحاب رسانه در دبیرستان حکیم نظامی مشهد، به تشریح برنامه‌های خود پرداخت.
شهردار منتخب مشهد در این نشست ضمن اشاره به خط‌مشی اصلی خود در مدیریت شهری به پرسش‌ها و دغدغه‌های خبرنگاران در حوزه‌های مختلف پاسخ گفت. یکی از موضوعاتی که در این نشست مورد سوال واقع شد، نگاه فرهنگی شهردار منتخب بود. تقی‌زاده خامسی در توضیح این مطلب تأکید کرد که در حوزه مسائل فرهنگی از چارچوب نظام جمهوری اسلامی و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب خارج نخواهد شد.
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه آیا در این دوره توسعه شهر و ساخت‌وسازها برمبنای پیوست فرهنگی پیش خواهد رفت یا صرفا رویکرد عمرانی مدنظر است؟، نسبت به وجود پیوست فرهنگی اظهار بی‌اطلاعی کرده و عنوان کرد: «پیوست فرهنگی را نمی‌شناسم و برای نخستین بار است این کلمه را می‌شنوم!
«پیوست فرهنگی»؛ مفهومی «من‌درآوردی»؟!
تقی‌زاده خامسی ادامه می‌دهد: به هرحال باید بررسی کنم. اگر از خودشان دربیاورند که قطعا قبول ندارم. ما پیوست محیط زیست شنیده‌ایم که قانونی است و قطعا آن را رعایت می‌کنیم اما در مورد پیوست‌های دیگر باید بررسی شود». برهمین اساس و به منظور روشن شدن ابعاد این مفهوم در ادامه به پیشینه «پیوست فرهنگی» اشاره می‌شود.
«پیوست فرهنگی» از مفاهیمی به شمار می‌رود که ذیل واژگانی چون «مهندسی فرهنگی» و «مدیریت فرهنگی» پس از تأکیدات رهبر معظم انقلاب در سال 86 وارد فضای فرهنگی کشور شد. پیوست فرهنگی در حقیقت، فرصتی ارزشمند در راستای اجرای سیاست‌های کلان فرهنگی، مصونیت‌بخشی، پیشگیری از پیامدهای منفی و مخرب در عرصه فرهنگ و در نهایت عاملی مؤثر برای ارتقای بهره‌وری به شمار می‌رود و موجب می‌شود ضمن اجرای مطلوب طرح‌های مهم کشور به‌ویژه پروژه‌های عمرانی، اقتصادی و اجتماعی، از هویت شهری و ارزش‌های دینی، ملی و انقلابی نیز صیانت شود.
رهبر معظم انقلاب نیز که فرهنگ همواره به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی ایشان مطرح بوده است، با عنایت به این مهم در آذرماه سال 1386 طی دیداری با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر ضرورت تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های کشور، عنوان می‌کنند: «در طرح‌های گوناگون که در کشور تنظیم می‌شود، طرح‌های پولی و مالی و عمرانی، حتما یک پیوست فرهنگی وجود داشته باشد». اهمیت این موضوع به حدی است که تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم کشور در سیاست‌های کلی برنامه پنجم و ششم توسعه ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب نیز مورد تأکید قرار می‌گیرد.
اقتصاد و سیاست؛ حاشیه و ذیل فرهنگ/ تبعات منفی نبود پیوست فرهنگی
ایشان همچنین در آذرماه سال 92 در تبیین اهمیت این مقوله مهم، از فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی به عنوان هویت و روح یک ملت یاد کرده و متذکر می‌شوند: «فرهنگ، حاشیه و ذیل اقتصاد و سیاست نیست، بلکه اقتصاد و سیاست حاشیه و ذیل فرهنگ هستند». رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به تأکیدات قبلی مبنی بر لزوم وجود پیوست فرهنگی برای همه موضوعات و مسائل مهم در عرصه‌های مختلف، می‌افزایند: «برخی اوقات ممکن است، تصمیم‌گیری‌ها و مصوّبات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی علمی، تبعات منفی فرهنگی در جامعه بوجود آورد که دلیل آن نبود پیوست فرهنگی است»
به دنبال تأکیدات رهبر انقلاب اسلامی بر اهمیت تدوین «پیوست فرهنگی» برای طرح‌های مختلف کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی در 21 فروردین‌ماه 92 «نظام‌نامه پیوست فرهنگی طرح‌های مهم و کلان کشور» را به تصویب می‌رساند.
در مقدمه این نظام‌نامه که 22 تیرماه همان سال به دستگاه‌های مختلف ابلاغ می‌شود، آمده است: «با توجه به اجرای طرح‌های توسعه در ابعاد اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، ارتباطی، اجتماعی، حقوقی، قضایی، سیاسی، امنیتی و غیره در کشور که تأثیرات مهمی در فرهنگ جامعه و شیوه زندگی افراد ایجاد می‌کند و بی‌توجهی به آثار و پیامدهای این‌گونه طرح‌ها نتایج زیانبار و غیرقابل جبرانی در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی به دنبال دارد و در مواردی در تعارض آشکار با اهداف متعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرد.
براساس این تعریف، رصد آثار و پیامدهای فرهنگی طرح‌ها، لوایح، تصمیمات و مصوبات، پروژه‌ها و اقدامات در دستگاه‌ها و قوای سه‌گانه و بخش خصوصی و توجه به اثرگذاری مستقیم یا غیر مستقیم موارد ذکر شده در جامعه، مسأله‌ای ضروری و اجتناب‌ناپذیر است و عدم توجه به روند متناسب‌سازی طرح‌ها و تصمیمات و اقدامات باعث توسعه نامتوازن و پیدایش معضلات و بعضاً بحران‌های فرهنگی در سطوح و موضوعات مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌شود».
تشکیل شورای راهبری پیوست فرهنگی
تشکیل دبیرخانه و شورای راهبری پیوست فرهنگی و اجتماعی در شهرداری مشهد و تدوین پیوست فرهنگی برای بسیاری از پروژه‌های مهم شهری همچون پروژه بزرگ میدان شهدا را می‌توان یکی از اقدامات شورای چهارم برشمرد. براین اساس، شورای راهبری پیوست فرهنگی و اجتماعی با مصوبه شورای شهر در سال 93، با حضور معاونان شهردار، دو نفر از شخصیت‌های دانشگاهی و دو نفر از شخصیت‌های حوزوی تشکیل شد که تاکنون توانسته گام‌های خوبی در این زمینه بردارد. همچنین نظام‌نامه پیوست فرهنگی پروژه‌های مهم استان نیز در 27 بهمن‌ماه 95 در دومین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان به تصویب رسید.
براین اساس، با وجود تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر ضرورت تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم و حمایت مسوولان استانی از این موضوع، عدم اطلاع تقی‌زاده خامسی در قامت شهردار پایتخت فرهنگی جهان اسلام و دومین کلانشهر مذهبی جهان نسبت به مفهوم راهبردی «پیوست فرهنگی» که غفلت از آن در پروژه‌های کلان، می‌تواند شهر را با مخاطرات فرهنگی و اجتماعی مواجه کند، آن‌هم پس از گذشت قریب به یک دهه از طرح آن توسط رهبر معظم انقلاب بسیار عجیب به نظر می‌رسد و جای تأمل دارد!
از سوی دیگر، ضرورت پرداختن به مسائل فرهنگی شهر بر اساس اولویت زائران و مجاوران از دیگر محورهای مورد اشاره تقی‌زاده در نخستین نشست خود با اهالی رسانه است. به گفته وی، نمی‌توان همه ظرفیت‌ها را برای زائران در نظر گرفت چراکه مشهد سه و نیم میلیون نفر ساکن دارد و نمی‌توان آنها را رها کرد، بنابراین باید برای زائران تسهیلاتی ایجاد کرد که نتیجه آن عاید مجاوران نیز بشود.
در خاتمه باید گفت، با وجود اینکه رویکرد فرهنگی تقی‌زاده خامسی در مدیریت شهری هنوز به طور شفاف، روشن نیست و می‌توان گفت تاکنون در این زمینه تنها به کلی‌گویی بسنده کرده است اما اهتمام وی به حفظ فضای معنوی و هویت زیارتی مشهدالرضا(ع) و ایجاد سازوکارهایی برای بهره‌مندی زائران و مجاوران از نعمت وجود مقدس حضرت رضا(ع) به عنوان کانون معنوی شهر را می‌توان به فال نیک گرفت.
اینکه رویکرد شهردار منتخب مشهد به مسائل شهری، برخلاف دیدگاه مدیرانی است که مناسبات شهری را صرفا با نگاه توسعه‌گرا و تجارت‌محور ارزیابی و شهر را به مثابه یک بنگاه اقتصادی تصور می‌کنند و او با افتخار از خود و اسلافش به عنوان خادم امام رئوف یاد می‌کند، امری قابل تقدیر است که امید می‌رود در مدیریت شهری وی نیز به روشنی خود را نشان دهد.
